- اختلال یادگیری یا Learning disorders در کودکان:
(قسمت اول)
هر اختلالی که در آن موفقیت تحصیلی فرد با توجه به سن و آموزش و هوش، براساس آزمون‌های معیار خواندن و نوشتن و محاسبه از آنچه انتظار می‌رود بسیار کمتر باشد، اختلال یادگیری توصیف می‌شود. اختلال یادگیری یعنی رشد ناکافی مهارتهای خاص تحصیلی که به علت بیماری جسمی یا عصبی نباشد. این کودکان علی‌رغم هوش طبیعی در یک یا چند حوزه درسی مشکل یادگیری دارند و توانایی‌هایی مانند خواندن، نوشتن و یا ریاضیات به طور قابل توجهی کمتر از سطح توانایی عمومی کودک است. یعنی این عدم توانایی در حوزه تحصیلی خاص زیر سطح مورد انتظار براساس سن، هوش، و آموزش کلاسی کودک می‌باشد.
امکان دارد که ناتوانی یادگیری با روحیه ضعیف، عزت نفس پایین و کمبود مهارتهای اجتماعی و افت تحصیلی همراه باشد. بزرگسالان مبتلا به این اختلال، ممکن است در زمینه‌های استخدامی یا سازگاری اجتماعی با مشکلات جدی مواجه شوند. اختلال یادگیری در همراهی با سایر اختلالات روان پزشکی کودک و نوجوان دیده می‌شود. در ۱ تا ۲۵% افراد مبتلا به اختلال سلوک، اختلال لجبازی – نافرمانی، اختلال بیش فعالی _نقص توجه و اختلال افسردگی، اختلال یادگیری نیز گزارش شده‌است
انواع اختلالات یادگیری •
:ناتوانی یادگیری به سه نوع تقسیم می‌شوند
ناتوانی یادگیری ریاضیات Dyscalculia(1
این اختلال در توانایی فرد به روی محاسبات ریاضی تاثیر می‌گذارد. اختلالات یادگیری در ریاضی می‌تواند نشانه‌های مختلف داشته و از فردی به فرد دیگر نیز متفاوت باشد. در کودکان خردسال اختلال ریاضی می‌تواند در شمارش و تشخیص اعداد تاثیر بگذارد. همان‌طور که کودک بزرگ می‌شود ممکن است در حل مسایل ریاضی و یا به خاطر سپاری جدول‌ضرب دچار مشکل شود. کودکان مبتلا به ناتوانی در ریاضیات در زمینه درک مفاهیم ریاضی، محاسبات، خواندن یا نوشتن اعداد، حل مساله و درک روابط فضایی دچار مشکل شدید می‌باشند.
ناتوانی یادگیری خواندن Dyslexia(2
مشکلات خواندن از اساسی‌ترین مشکلاتی است که کودکان مبتلا به ناتوانی یادگیری با آن مواجه هستند، زیرا کودکی که نمی‌تواند بخواند شانس بسیار کمی برای موفقیت در مدرسه دارد. به عبارت دیگر اختلال خواندن، اختلالی است که به رغم تجارب کلاسی متعارف، شخص در کسب مهارتهای زبانی خواندن و هجی کردن که متناسب با توانایی هوشی‌اش باشد، ناتوان است. کودکانی که دارای این اختلال هستند در خواندن و نوشتن، درک دستور زبان و خواندن و همچنین در بیان افکار خود به‌صورت شفاهی مشکل‌دارند.
ناتوانی در بیان کتبی یا نوشتن Dysgraphia(3
مشکلات افراد مبتلا به این نوع از اختلالات یادگیری عبارت است از: مشکل در املاء نویسی، دست خط بدی، مشکل در انتقال افکار به روی کاغذ. فرایند نوشتن پیچیده است و به مهارت‌ها و توانایی‌های مختلفی بستگی دارد و مستلزم درک صحیحی از الگوهای نمادین نوشتاری است. مهارت نوشتن با کارکرد حرکتی چشم و هماهنگی حرکات ارتباط دارد، همچنین مستلزم هماهنگی حرکتی چشم و دست، کنترل بازو، دست و عضلات انگشت است. املای یک کلمه پیچیده‌تر و دشوارتر از خواندن آن است چرا که در خواندن، نشانه‌ها و حروف الفبا در بازشناسی کلمه وی را یاری می‌کنند اما در نوشتن دانش آموز باید بر روابط آواها و نشانه‌ها، تجزیه واژه‌ها و نحوه ترکیب عناصر متشکله آن آگاهی و مهارت کامل داشته باشد.
- ویژگی افراد مبتلا به اختلالات یادگیری •
دانش آموزی که دارای ناتوانی یادگیری است دارای ویژگی‌های زیر می‌باشد:
دارای بهره هوشی متوسط و بالاتر است.
از نظر حواس مختلف (بینایی و شنوایی و…) سالم است.
از نظر پیشرفت درسی و عملکرد تحصیلی با توجه به سن و هوش ضعیف است.
مشکلات زبانی شامل اختلال زبان درکی و یا بیانی، وارونگی کلمات و… دارد.
به موضوعات مطرح شده پاسخ‌های نامربوط می‌دهد.
حواس پرتی دارد و جزییات مهم را فراموش می‌کند.
دست و پا چلفتی است و هماهنگی چشم و دست وی ضعیف است
اعتماد به نفس پایین دارد و در زمینه‌های تحصیلی انگیزه زیادی ندارد.
فعالیت‌های آموزشی و درسی را با تاخیر انجام می‌دهد و از پرداختن به فعالیت‌های آموزشی طفره می‌رود.
حافظه ضعیف دارد و مطالب را زود فراموش می‌کند
نویسنده: هانیه سید حسینی درمانگر کودک و نوجوان
مرکز مشاوره دانش
۰۴۱۳۳۳۵۴۳۴۸